Thập kỷ qua chứng kiến giai đoạn tăng trưởng vượt bậc của thị trường phần cứng PC. Thứ vốn chỉ là một thú vui tương đối ngách đã bùng nổ thành một ngành công nghiệp phát triển mạnh mẽ, và trên suốt chặng đường đó, chính bản thân phần cứng đã được đổi mới với tốc độ chóng mặt. Giờ đây, ngành phần cứng PC lại bước vào một giai đoạn có cảm giác như đang chững lại. Nhưng ai là người đáng trách cho tình trạng này? Phải chăng là các nhà sản xuất đang gặp khó khăn trong việc đổi mới? Hay kỳ vọng của chúng ta với tư cách là người tiêu dùng đang trở nên thiếu thực tế?
Bước nhảy hiệu năng thế hệ đang thu hẹp
Lý do để nâng cấp ngày càng ít
Nếu có điều gì mà vài thế hệ phần cứng PC gần đây đã dạy cho chúng ta, thì đó là Định luật Moore chắc chắn đang tiến gần đến điểm giới hạn. Từ thế hệ này sang thế hệ khác, chúng ta thấy sự cải thiện ít hơn bao giờ hết, nhưng điều này không chỉ giới hạn ở ranh giới vật lý của silicon trong máy tính của chúng ta. Hoàn toàn có những sự tiến bộ được thực hiện – chỉ là chúng ta không còn thấy chúng ở cấp độ người tiêu dùng nữa.
RTX 4090 là một ví dụ điển hình. Mặc dù phần lớn tuân theo cùng đường cong hiệu suất trên mỗi watt như RTX 4080 hay 4070, nhưng nó vẫn là một bước nhảy vọt đáng kể về hiệu năng ở phân khúc cao cấp nhất. Bỏ qua yếu tố giá cả, những người sở hữu RTX 4090 nâng cấp sẽ thấy lợi ích rõ rệt, nhưng điều tương tự lại không thể nói với phần còn lại của dải sản phẩm. Tôi biết những người đang dùng card RTX 30 series mà chưa nâng cấp, và lý do không phải vì vấn đề tồn kho hay giá cả. Đó là vì hiệu năng tăng thêm đơn giản là không đủ thuyết phục.
Thậm chí còn ít lý do hơn để nâng cấp khi bạn đã sử dụng RTX 40 series. Dải sản phẩm tầm trung của RTX 40 series không gây ấn tượng nhiều. Điều này không có gì đáng ngạc nhiên khi hai kiến trúc Ada Lovelace và Blackwell có mối liên hệ chặt chẽ, đều được sản xuất trên cùng tiến trình 4N. Chắc chắn là đã có những cải tiến về kiến trúc, nhưng những cải tiến này ít hơn và thưa thớt hơn so với các kiến trúc Fermi, Kepler, và Maxwell của những năm 2010.
Ở mảng CPU, đã có những bước phát triển thú vị hơn với công nghệ 3D V-Cache của AMD, mang lại những cải tiến lớn cho những game thủ săn lùng từng khung hình. Tuy nhiên, điều khá đáng suy ngẫm là CPU Ryzen 7 5800X3D, CPU 3D V-Cache đầu tiên của AMD, được phát hành vào tháng 4 năm 2022, tức là đã hơn 2 năm rưỡi trôi qua tính đến hiện tại. Tôi sẽ không nói rằng mảng CPU đã chững lại nhiều như GPU, nhưng chắc chắn cũng không quá xa so với mô tả đó.
So sánh card đồ họa (GPU) Nvidia ASUS STRIX 1080ti và EVGA RTX 3080 đặt cạnh nhau
Vấn đề kiểm soát chất lượng nghiêm trọng
Những sự cố đáng sợ khiến việc nâng cấp kém hấp dẫn
Một lý do khác cho sự chững lại có thể liên quan đến quy trình kiểm soát chất lượng đáng ngờ mà chúng ta đã thấy từ các ông lớn trong không gian phần cứng PC. Lấy ví dụ ở mảng CPU, các bộ xử lý Intel Core thế hệ thứ 13 và 14 đã bị ảnh hưởng bởi vấn đề mất ổn định nghiêm trọng mà phải mất nhiều tháng mới xác định được nguyên nhân, khiến một số người dùng gặp tình trạng bộ xử lý thậm chí không thể mở ứng dụng. Về phía GPU, Nvidia chọn tiêu chuẩn 12VHPWR để cấp nguồn phụ cho card đồ họa của họ đã trở thành một sai lầm khá đau đớn. Do thiết kế kém và một phần lỗi người dùng, sự cố đầu nối bị chảy mà chúng ta chứng kiến trong vài năm qua chắc chắn không tạo dựng được niềm tin trong tâm trí người tiêu dùng. Kết hợp với việc thiếu các ROPs trên một số dòng card RTX gần đây, tôi thực sự không thể trách bất kỳ ai tạm gác lại sở thích phần cứng PC của mình.
Bàn tay cầm card đồ họa Nvidia RTX 4060
AI – Không chỉ là xu hướng, mà là trọng tâm
Đó là trọng tâm lớn của các hãng lớn
Phần lớn sự hoài nghi xoay quanh phần cứng PC gần đây đến từ sự bùng nổ AI và ảnh hưởng của nó đến cách các công ty nói chung đối xử với người tiêu dùng. Xung quanh mỗi góc, lại có một tính năng AI nào đó, rình rập, chờ đợi để được nhấn mạnh tại các buổi giới thiệu và cài đặt vào máy tính của bạn bất cứ lúc nào.
Tôi cảm thấy đủ tự tin để nói rằng hầu hết những người đam mê phần cứng PC khá mệt mỏi với việc các tính năng AI bị “nhồi nhét” vào các sản phẩm ngẫu nhiên. Nhưng nếu chỉ vậy chưa đủ, thì các công nghệ nâng cấp hình ảnh (upscaling) dựa vào AI chắc chắn đã ảnh hưởng đến cảm nhận của chúng ta về các đợt phát hành phần cứng hiện tại và sắp tới. Các công nghệ upscaler rất có khả năng mang lại trải nghiệm chơi game chấp nhận được trên một cỗ máy có cấu hình thấp, nhưng khi một công ty như Nvidia đưa ra những tuyên bố đáng xấu hổ như “hiệu năng của 4070 bằng 4090” (nhờ DLSS), đó là dấu hiệu cho thấy mọi thứ đã chững lại. Tất nhiên, không chỉ riêng Nvidia đáng trách về điều này, nhưng họ chắc chắn là “hình mẫu” của AI trong phần cứng PC hiện tại.
So sánh chất lượng hình ảnh game khi bật và tắt công nghệ Nvidia DLSS 4Nguồn: Nvidia
Tuy nhiên, không phải tất cả đều là u ám. Vẫn có những công ty đang tạo ra những điều thú vị trong lĩnh vực này, nhưng họ đang bị lu mờ bởi những đợt phát hành gây thất vọng mà chúng ta đã trải qua trong những năm gần đây. Ví dụ, mảng vỏ case và tản nhiệt của ngành đã khá sôi động. Công nghệ ARM đang ở phía trước cho việc sử dụng trên máy tính để bàn và các form factor mới đang dần tìm được chỗ đứng. Bất kể chúng ta có sử dụng những công nghệ đó hay không, thật thú vị khi thấy một số loại tiến bộ nào đó.
Card đồ họa Intel Arc B580 được lắp đặt trong máy tính
Sự chững lại là sự kết hợp của nhiều yếu tố
Chúng ta đã đi một chặng đường dài so với thời kỳ tăng trưởng hiệu năng 15-20% mỗi thế hệ, và có vẻ như Định luật Moore đang bị thử thách hơn bao giờ hết. Chắc chắn là vẫn có những bước tiến tiềm năng, và đổi mới không phải lúc nào cũng có nghĩa là tăng hiệu năng ngay lập tức, nhưng thật tuyệt nếu sớm có một đợt ra mắt phần cứng hấp dẫn. Có lẽ bước nhảy lớn tiếp theo trong tiến trình sản xuất chip sẽ mang lại những cải tiến đáng kể mà người tiêu dùng thực sự cảm nhận được, thay vì chỉ là những cải thiện khó nắm bắt ở các trung tâm dữ liệu.
