Keo tản nhiệt được trét sẵn trên card màn hình khi xuất xưởng không tồn tại vĩnh viễn. Tương tự như việc bạn cần thay keo tản nhiệt CPU sau vài năm sử dụng để duy trì hiệu năng tản nhiệt tối ưu, bạn cũng cần thực hiện điều tương tự với card màn hình (GPU). Tuy nhiên, hầu hết mọi người không thường xuyên làm điều này, chủ yếu vì việc tháo lắp card đồ họa không đơn giản như tháo tản nhiệt CPU. Quan trọng hơn, luôn tồn tại rủi ro tiềm ẩn gây hỏng GPU đắt tiền của bạn.
Tôi cũng từng có những lo ngại tương tự khi lần đầu quyết định thay keo tản nhiệt cho chiếc Nvidia GTX 1060 cũ của mình. Nhưng tôi không thể chịu đựng được tình trạng quá nhiệt và giảm hiệu năng (thermal throttling) mỗi khi chơi game. Kể từ đó, tôi luôn đảm bảo thay thế lớp keo đã khô ngay khi nhận thấy các dấu hiệu quá nhiệt của card màn hình. Lợi ích rõ ràng nhất là giảm nhiệt độ GPU, nhưng một khi bạn thực sự trải qua quá trình này, bạn sẽ thấy đó là một trải nghiệm học hỏi đáng giá, giống như tôi đã từng.
Tháo lắp GPU không đáng sợ như bạn nghĩ
Với giá thành ngày càng cao của các card đồ họa hiện đại, hầu hết mọi người đều không muốn mạo hiểm làm hỏng hoặc mất bảo hành trong quá trình tháo lắp. Tuy nhiên, sau khi xem các hướng dẫn trên YouTube và tự mình kiên nhẫn thực hiện, tôi nhanh chóng nhận ra rằng nó không đáng sợ như vẻ ngoài. Bạn không cần phải là một kỹ thuật viên chuyên nghiệp để cẩn thận tháo hết các ốc vít, tách bộ tản nhiệt và bôi lớp keo tản nhiệt mới.
Card màn hình Zotac RTX 4070 Super Trinity Black Edition với bộ tản nhiệt.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc tháo lắp một số loại card đồ họa sẽ khó khăn hơn các loại khác. Ví dụ, các phiên bản Founders Edition của Nvidia có thể khá thử thách để tháo rời do thiết kế tản nhiệt tùy chỉnh của chúng. Các card đồ họa dùng tản nhiệt nước cũng có thể phức tạp không kém, nếu không muốn nói là hơn, vì liên quan đến hệ thống ống dẫn chất lỏng. Cho đến nay, tôi thấy việc tháo lắp các card đồ họa tản nhiệt khí tiêu chuẩn, như Asus ROG Strix GTX 1060 và RTX 3090, khá dễ dàng. Dù quy trình đơn giản hay phức tạp, tôi chỉ khuyến nghị thay keo tản nhiệt GPU sau khi thời hạn bảo hành đã hết.
Chất lượng keo tản nhiệt rất quan trọng
Khi lần đầu quyết định thay keo cho GPU, tôi không suy nghĩ nhiều về loại keo tản nhiệt sẽ dùng. Tôi chỉ mua đại tuýp Arctic MX-4 trên Amazon và thế là xong. Mặc dù nó đã làm khá tốt trong việc cải thiện nhiệt độ GPU của tôi, tôi nhanh chóng học được từ nhiều diễn đàn, hội nhóm rằng các loại keo tản nhiệt có độ dẫn nhiệt cao hơn sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn. Chẳng hạn, Arctic MX-4 có độ dẫn nhiệt là 8.5 W/mK, con số này tốt, nhưng tôi đã có thể chọn một thứ gì đó tốt hơn, như Thermal Grizzly Kryonaut với độ dẫn nhiệt ấn tượng 12.5 W/mK.
Độ dẫn nhiệt cao hơn của Kryonaut có thể đã giúp giảm thêm vài độ C cho nhiệt độ GPU của tôi. Con số này nghe có vẻ không nhiều, nhưng khi bạn đã bỏ ra thời gian và công sức để thay keo tản nhiệt cho GPU, tại sao không chọn phương án tốt nhất? Cũng cần lưu ý rằng một số card đồ họa cao cấp hiện đại, như RTX 5090 Founders Edition và Asus ROG Matrix RTX 4090, sử dụng kim loại lỏng (liquid metal) làm chất dẫn nhiệt; việc thay thế nó bằng keo tản nhiệt tiêu chuẩn chỉ khiến nhiệt độ GPU của bạn tệ hơn mà thôi.
Miếng thermal pad cũng cần được chú ý
Các miếng thermal pad trên card đồ họa đóng vai trò dẫn nhiệt từ các linh kiện như VRM và chip nhớ (VRAM). Tương tự như keo tản nhiệt, chúng có thể dần suy giảm chất lượng theo thời gian. Khi lần đầu tiên tháo chiếc RTX 3090 cũ của mình, tôi nhận thấy các miếng pad đã khô và xuống cấp, nhưng tôi đã không bận tâm thay chúng cùng lúc với keo tản nhiệt. Nhưng không lâu sau đó, tôi nhận thấy nhiệt độ bộ nhớ VRAM vẫn khá cao khi theo dõi bằng MSI Afterburner, thường vượt quá 95°C. Vì vậy, tôi đã phải tháo card lần thứ hai và thay thế các miếng pad bằng loại chất lượng cao hơn từ Thermal Grizzly.
Hình ảnh nhân GPU, chip VRAM và các miếng thermal pad trên card màn hình RTX.
Việc thay thế thermal pad chắc chắn là một quy trình phức tạp hơn, đòi hỏi bạn phải chính xác về độ dày và vị trí đặt pad. Tuy nhiên, sự cải thiện về nhiệt độ và tuổi thọ mang lại chắc chắn xứng đáng với công sức bỏ ra. Bạn không cần phải làm điều này mỗi lần thay keo tản nhiệt GPU. Thermal pad bền hơn nhiều và thường chỉ cần thay thế nếu bạn nhận thấy chúng bị khô đáng kể, biến dạng, hoặc vô tình bị rách trong quá trình tháo lắp.
Thay keo tản nhiệt GPU là xứng đáng với công sức
Thay keo tản nhiệt GPU thoạt đầu có vẻ đáng sợ, nhưng những cải thiện về hiệu năng, giảm nhiệt độ và hoạt động êm ái hơn khiến mọi nỗ lực đều trở nên xứng đáng. Keo tản nhiệt (và pad) mới không chỉ ngay lập tức giảm nhiệt độ GPU mà còn kéo dài tuổi thọ của nó bằng cách ngăn ngừa hao mòn sớm các linh kiện bên trong. Hiện tại, sau khi đã thay keo cho nhiều card đồ họa trong suốt thập kỷ qua mà không làm hỏng chiếc nào, tôi cảm thấy tự tin khi khuyến nghị quy trình này cho bất kỳ ai đang gặp vấn đề quá nhiệt. Tuy nhiên, tôi vẫn khuyên bạn nên chờ cho đến khi card đồ họa của mình hết thời hạn bảo hành.
